Wprowadzenie
Fotowoltaika w Polsce przeżywa od kilku lat prawdziwy boom. Łączna moc instalacji fotowoltaicznych w naszym kraju przekroczyła już 7 GW, a liczba prosumentów zbliża się do miliona. Co stoi za tym sukcesem? Jakie są perspektywy dalszego rozwoju i z jakimi wyzwaniami musi się zmierzyć branża PV w najbliższych latach?
Obecny stan fotowoltaiki w Polsce
W ciągu ostatnich kilku lat Polska stała się jednym z najszybciej rozwijających się rynków fotowoltaicznych w Europie. Według danych Agencji Rynku Energii, na koniec 2022 roku moc zainstalowana w fotowoltaice wynosiła już ponad 7 GW, co stanowi wzrost o ponad 100% w porównaniu do roku poprzedniego.
Szczególnie dynamicznie rozwija się segment mikroinstalacji, czyli instalacji fotowoltaicznych o mocy do 50 kW, montowanych głównie na dachach domów jednorodzinnych. Jest to w dużej mierze zasługa programów wsparcia, takich jak "Mój Prąd", który umożliwił tysiącom Polaków częściowe sfinansowanie kosztów instalacji.
Fotowoltaika stała się dla wielu gospodarstw domowych nie tylko sposobem na obniżenie rachunków za energię, ale także formą inwestycji i przyczynienia się do ochrony środowiska.
Zmiany w systemie rozliczeń prosumentów
Istotnym czynnikiem wpływającym na dynamikę rozwoju fotowoltaiki w Polsce są zmiany w systemie rozliczeń prosumentów. Od 1 kwietnia 2022 roku obowiązuje nowy system net-billing, który zastąpił dotychczasowy system opustów (net-metering).
W nowym systemie prosumenci nie magazynują już nadwyżek energii w sieci, lecz sprzedają je po cenie rynkowej, a następnie kupują potrzebną energię również po cenach rynkowych. Dla wielu potencjalnych inwestorów oznacza to wydłużenie okresu zwrotu z inwestycji, co może wpłynąć na spowolnienie tempa przyrostu nowych instalacji.
Wyzwania techniczne
Szybki rozwój fotowoltaiki niesie ze sobą również wyzwania techniczne dla polskiego systemu elektroenergetycznego. Zwiększenie udziału niestabilnych źródeł odnawialnych wymaga inwestycji w modernizację sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, rozwój magazynów energii oraz zwiększenie elastyczności systemu.
Coraz większym problemem stają się także odmowy przyłączenia nowych instalacji do sieci ze względu na jej ograniczoną przepustowość. W wielu regionach kraju operatorzy sieci dystrybucyjnych zgłaszają trudności z przyłączaniem nowych mocy ze względu na ograniczenia techniczne.
Perspektywy rozwoju i nowe trendy
Mimo wyzwań, perspektywy dla rozwoju fotowoltaiki w Polsce pozostają obiecujące. Rosnące ceny energii elektrycznej oraz dążenie do zwiększenia niezależności energetycznej będą nadal motywować konsumentów i przedsiębiorstwa do inwestycji w OZE.
Na znaczeniu zyskują takie rozwiązania jak:
- Magazyny energii - pozwalające zwiększyć autokonsumpcję oraz uniezależnić się od wahań cen energii
- Instalacje hybrydowe - łączące fotowoltaikę z pompami ciepła czy systemami zarządzania energią
- Agrofotowoltaika - umożliwiająca jednoczesne wykorzystanie gruntów do produkcji rolnej i energii
- Społeczności energetyczne - wspólne inwestycje grup mieszkańców czy przedsiębiorstw
Podsumowanie
Fotowoltaika w Polsce ma przed sobą obiecującą przyszłość, choć tempo jej rozwoju może nieco zwolnić w porównaniu do rekordowych lat 2020-2021. Kluczowymi czynnikami, które będą determinować dynamikę wzrostu, są: stabilne i przewidywalne regulacje prawne, rozwój technologii magazynowania energii oraz modernizacja sieci elektroenergetycznej.
Dla inwestorów indywidualnych coraz większego znaczenia będzie nabierać maksymalizacja autokonsumpcji oraz optymalizacja systemów pod kątem realnych potrzeb energetycznych gospodarstwa domowego. Z kolei dla dużych instalacji fotowoltaicznych istotne będzie łączenie produkcji energii z magazynowaniem oraz świadczeniem usług systemowych dla sieci.
